Zoektocht naar Jeuk!

Mijn leven als kind, gevormd door een mengeling van culturen en genen, voelde als een prachtige, maar soms zware reis. Ik ben een weerspiegeling van diverse achtergronden: mijn moeder, een afstammeling van Portugese Joden en Frans-Creoolse wortels, en mijn vader, wiens bloedlijnen zich uitstrekken van Chinese en Javaanse tot Arawak- en Ghanese afkomst. Dan hebben wij het over mijn geboorteland Suriname. Dit maakte mijn uiterlijk uniek, een gezicht dat de wereld in één blik verbond. Maar waar anderen de schoonheid zagen, zoals mijn oma zei wanneer ik onzeker werd van al die blikken, droeg ik de last van de “vinkjes” – kenmerken die me opvallend maakten in een wereld die vaak vasthoudt aan hokjes en labels als niet “echte “Nederlander.
Altijd dingen anders willen doen zoals ook dit schrijven, een essay tsja, hoe schrijf je eigenlijk zoiets! Maar mijn gevoel, volgens mij is mijn gevoel “dat ding“ dat boekdelen zal spreken wanneer de woorden die al zo lang in mijn hoofd zitten eindelijk vrij kunnen dansen op papier…nou ja, via het toetsenbord hun weg vinden op het digitale schrijfvlak.

Nee, ik heb geen citaten gebruikt van anderen mijn vingers waren niet meer te houden om mijn zoektocht naar de jeuk te kunnen omschrijven, om met mijn jeuk de lezer te triggeren om op zoek te gaan naar hun eigen jeuk, datgene dat ze drijft om te doen wat ze vooral niet doen.

Alles of niets

Als kind groeide ik op met een constant besef van anders-zijn. Mijn spiegelbeeld was en is een palet van geschiedenis, maar op het schoolplein voelde het alsof mijn gezicht een stempel droeg. De nieuwsgierige blikken waren en zijn tot op de dag van vandaag soms fascinerend, maar vaker verwarrend en confronterend. “Waar kom je vandaan?” vroegen ze (overigens nog steeds), alsof mijn antwoord hen zou helpen me beter te begrijpen. Wil je niet terug? Maar, hoe leg je uit dat je thuishoort op zoveel plaatsen en toch nergens? Dus, hoe, wat, waar zou je dan überhaupt naartoe terug moeten! Ik vraag mij ook serieus af als iedereen die nu in Nederland woont en dus de Nederlandse nationaliteit heeft weg moet wat er dan overblijft in ons zo geliefde kikkerlandje…enfin.

Thuis had ik een moeder en oma die hun best deden mij te laten zien hoe trots ik mocht zijn op mijn afkomst. Maar mijn vader ontbrak, een gemis dat als een gat in mijn fundament voelde. Hij was er niet om me te leren wat het betekende om gezien te worden als mens, als vrouw, als dochter. Dat gemis, vooral in mijn kwetsbare jaren, groeide uit tot een drang om erkend te worden. Het gevoel onzichtbaar te zijn, werd een schaduw die me overal volgde. Uiteindelijk heb ik hem opgegeven om hem weer terug te vinden en dus een nieuwe band kunnen opbouwen, de jeuk dus gelaten voor wat het was en daardoor diende de remedie zich aan.

Het Land van melk en honing

Mijn reis bracht me naar Nederland op zeer jonge leeftijd, een land dat zich profileert als tolerant, maar waar de lagen van racisme steeds voelbaarder werden naarmate ik ouder werd. De subtiele opmerkingen over mijn uiterlijk, de automatische aannames over wie ik was, lieten diepe sporen achter terwijl ik mijzelf als Nederlander zag ook omdat ik geen andere nationaliteit had. Suriname was Nederlands grondgebied toen ik geboren werd in 1972.

Ik wilde passen in een wereld die niet ontworpen was voor iemand zoals ik. Ik werkte hard, zocht manieren om mezelf te bewijzen en liet nooit zien hoezeer het me raakte als ik werd afgewezen of onderschat. De afwijzingen komen nu wellicht harder aan omdat je ouder bent en weer opnieuw moet beginnen in een wereld die anders voelt. Mijn veerkracht hield me overeind, maar tegelijkertijd sloeg ik scheurtjes in mijn eigen identiteit. Wie was ik echt?

Liefde oh liefde

Mijn verlangen om gezien te worden, geliefd te zijn, bracht me op een pad vol verkeerde keuzes in partners. Het waren mannen die misschien net als ik hun eigen leegtes probeerden te vullen, maar ons samenzijn voelde nooit echt. In plaats van partners waren we spiegels van elkaars pijn, zonder dat we een oplossing konden bieden.

Deze relaties leerden me veel over wat ik zocht en wat ik miste. Ze confronteerden me met de vraag: wat betekent liefde als je jezelf nog niet volledig accepteert? Ik dacht dat liefde was alles voor een ander te doen en je eigen dromen op de achtergrond te plaatsen. Toen ik moeder werd, vond ik een tijdelijke schuilplaats in het moederschap. Het gaf me een doel, een reden om elke dag op te staan. Maar het was ook een manier om de jeuk te negeren en mijzelf te verbergen en de kansen die hun neus om de hoek staken niet te benutten.

En nu?

Nu, op 52-jarige leeftijd, sta ik op een keerpunt. Alles wat ik heb opgebouwd, lijkt te zijn weggevallen. Geen werk, geen zekerheid, en opnieuw dat gevoel van vanaf nul te moeten beginnen. Het is alsof ik aan de voet van een berg sta, zonder kaart of kompas. Maar deze keer draag ik de wijsheid van mijn levenservaringen met me mee.

Ik weet dat mijn intelligentie en werkervaring niet de oorzaak zijn van mijn huidige situatie. Het ligt dieper: in een maatschappij die soms niet weet wat het met mensen zoals ik aan moet en omdat wanneer je 50 bent je ineens oud bent als vrouw. Een maatschappij waar je leert de jeuk te onderdrukken. Mijn verhaal, mijn talenten, mijn potentieel – ze lijken te groot of te ingewikkeld om in één zin samen te vatten. Misschien voor sommigen te intimiderend.

Kunstig leven

Toch voel ik diep van binnen dat ik een kunstenaar van het leven ben. Kunstenaars creëren schoonheid uit chaos, en dat is wat ik altijd heb gedaan. De spreuken van helers en filosofen klinken mooi, maar ze lossen de praktische vragen niet op: Hoe zet je de eerste stap? Waar begin je als alles nieuw is? Wanneer je dagen voor je uit zit te staren en maar hoopt dat die jeuk komt en er geen zinnig woord uit je komt, je bevroren achter je laptop zit. Alsof al je potentie met drie seconden lijm zit vastgeplakt en je je lichaam voelt verstijven.

Ik weet dat ik mijn omgeving moet verlaten, een plek moet vinden die me ruimte geeft om opnieuw te bloeien. Maar de onzekerheid, de angst voor wat ik achterlaat en niet weet wat me te wachten staat, die enorme berg waar ik voor sta, weliswaar met meer kennis in mijn tas, houden me tegen. De angst dat wanneer de jeuk begint ik niet meer kan stoppen met krabben.

Krabben aan de Jeuk

Het leven heeft me geleerd dat het krabben aan de jeuk – het zoeken naar directe verlichting van pijn – een natuurlijke reactie is. Maar wat als de jeuk niet verdwijnt of wanneer je de jeuk geen aandacht geeft, wat als het een deel van je reis is? Misschien gaat het er niet om de jeuk volledig te stoppen, maar om ermee te leren leven en er kracht uit te putten.

De kunst van het leven, zoals ik die nu zie, is accepteren dat je niet altijd antwoorden hebt. Soms is het pad niet helder en struikel je meer dan je loopt. Maar elke stap, zelfs de wankele, brengt je dichter bij de kern van wie je bent.

Toekomst met vinkjes

Op mijn 52e ben ik niet “klaar” – ik ben opnieuw aan het beginnen. Maar dit keer neem ik mijn hele zelf mee: het kind met de “vinkjes”, de jonge vrouw die zocht naar erkenning, de moeder die zich schuilhield achter haar kinderen, en de kunstenaar die altijd nieuwe vormen zoekt om zichzelf uit te drukken en op zoek is naar de jeuk. De kunstenaar die de jeuk uitlokt.

Mijn leven heeft me laten zien dat de kracht om opnieuw te beginnen altijd in jezelf ligt. Hoe moeilijk de reis ook is, ik weet dat ik een weg zal vinden. Niet ondanks, maar dankzij alles wat ik heb meegemaakt. En dat is mijn kracht, mijn verhaal, en mijn hoop voor de toekomst.